Who is this course for?  

Tá an cúrsa seo dírithe ar dhaoine a bhfuil spéis acu i gcúrsaí teanga agus sna bealaí éagsúla ar féidir dul i bhfeidhm ar phobail teanga d’fhonn spriocanna sainiúla a bhaint amach. Feileann an cúrsa seo do dhaoine atá ag obair cheana féin i réimse na pleanála teanga, bíodh sin in eagraíochtaí pobail nó san earnáil stáit. Déantar an cúrsa a sheachadadh tríd an bhfoghlaim chumaisc, agus mar sin feileann sé go maith do dhaoine atá ag obair cheana féin, agus atá ag iarraidh cur lena gcuid scileanna agus cumas.  

What will I study?  

Cuirfear oiliúint ort i ngnéithe tábhachtacha den Phleanáil Teanga ag leibhéal an phobail, ag an leibhéal náisiúnta chomh maith leis an leibhéal fornáisiúnta. Chuige sin, scrúdófar na coincheapa agus na beartais is nua-aimseartha sna réimsí éagsúla a thagann faoi scáth na pleanála teanga: an tsochtheangeolaíocht; an teangeolaíocht; an beartas teanga; beartas teanga an teaghlaigh; gluaiseachtaí sóisialta agus gníomhaíochas; abhcóideacht; an geilleagar agus an beartas teanga; cearta agus reachtaíocht teanga.  

Mar aon leis an bpleanáil teanga, cuirfear oiliúint ort i gCruinnscríobh na Gaeilge (ardchruinneas i scríobh na Gaeilge; léargas ar an téarmeolaíocht, mar aon le ceartúsáid uirlisí foclóireachta agus téarmaíochta). Scrúdófar na tréithe is suntasaí den Chaighdeán Oifigiúil mar bhunchloch do chóras gramadaí na Gaeilge. 

Croímhodúil an Chúrsa (20 ECTS).  

1. LT116: Próiseas na Pleanála Teanga I (5 ECTS)
   Is é aidhm an mhodúil seo go mbeadh tuiscint ag an mac léinn ar an bpleanáil teanga, mar choincheap, agus ar an bpróiseas a bhaineann léi mar chleachtas agus mar ghníomh feidhmeach. Caithfear solas ar na díospóireachtaí iomadúla a bhaineann le sainiú na pleanála teanga agus ar an nasc atá idir í agus an beartas teanga (Spolsky, 2004; Ricento, 2006, 2019). Déanfar scagadh ar na réimsí éagsúla den phleanáil teanga – an phleanáil chorpais, an phleanáil stádais agus an phleanáil sealbhaithe – agus déanfar iniúchadh ar an gcaidreamh atá idir na réimsí sin agus próiseas na pleanála teanga féin. Chuige sin, breathnófar ar stair agus ar fhorás na pleanála teanga in Éirinn ó bhunú an tSaorstáit anuas go dtí na 1990idí. 
2. LT117: An Anailís Sochtheangeolaíochta I (5 ECTS)
   Sa mhodúl seo, déanfar plé ar stair agus ar fhorás na sochtheangeolaíochta mar réimse léinn. Ó tharla gur mian le haos léinn na sochtheangeolaíochta staidéar a dhéanamh ar an spás idir an teanga agus an tsochaí, pléifear na hiarmhairtí a bhaineann le cúpla pobal teanga a bheith buailte ar a chéile. Mar sin, cíorfar an bunús teoiriciúil a bhaineann le feidhmiú an dátheangachais, an ilteangachais agus na débhéascna i gcineálacha éagsúla pobal chomh maith leis an toradh a bhíonn ar an teagmháil teangacha (Ní Neachtain 2019; Ní Laoire, 2019). Tá sé d’aidhm ag an modúl seo staidéar a dhéanamh ar an teoiric agus ar na príomhchoincheapa a bhaineann leis an tsochtheangeolaíocht mar réimse léinn. Cíorfar na teoiricí sin i gcomhthéacs na Gaeilge agus na Gaeltachta in Éirinn sa lá atá inniu ann.
3. LT119: Próiseas na Pleanála Teanga II (5 ECTS)
   Sa mhodúl seo, déanfar plé agus anailís ar chúrsaí pleanála teanga in Éirinn le fiche cúig bliain anuas; is é sin ó bhí casadh na mílaoise ann. Agus obair an mhodúil seo á cur i gcrích, beifear ag cur leis an gcúlra stairiúil agus teoirice a pléadh sa chéad seimeastar. Is iomaí cáipéis taighde agus beartais a foilsíodh le fiche cúig bliain anuas: Tuarascáil Choimisiún na Gaeltachta (2002); Staidéar Cuimsitheach Teangeolaíoch ar úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht (2007). Sa mhodúl seo, breathnófar ar na tátail a baineadh as na cáipéisí taighde sin chomh maith leis an bhfreagra a thug an stát orthu sa Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 agus in Acht na Gaeltachta 2012 go háirithe.
   Is in Acht na Gaeltachta 2012 a leagtar amach próiseas na pleanála teanga in Éirinn, bíodh sin sna Limistéir Pleanála Teanga Ghaeltachta, sna Bailte Seirbhíse Gaeltachta nó sna Líonraí Gaeilge. Caithfear solas ar bhuanna agus ar laincisí an chórais sin (Ó Giollagáin, 2014; Ní Dhúda, 2017; Walsh, 2021; Ó Ceallaigh, 2021, 2022) agus déanfar measúnú ar dhornán pleananna teanga a d’eascair as. Mar chrann taca ag an bpróiseas pleanála teanga, breathnófar ar an bPolasaí don Oideachas Gaeltachta (2017-2022) chomh maith leis an obair a dhéanann an eagraíocht Tuismitheoirí na Gaeltachta i réimse an teaghlaigh.
4. LT120: An Anailís Sochtheangeolaíochta II (5 ECTS)
   Sa mhodúl seo, déanfar plé agus anailís ar phróiseas an aistrithe teanga agus ar na comharthaí sóirt a bhaineann leis. Pléifear an tionchar a bhíonn ag an aistriú teanga ní hamháin ar an bpobal urlabhra, ach ar an gcineál teanga a labhraítear chomh maith céanna. Músclaíonn sé seo ceisteanna idé-eolaíochta a bhaineann le dlisteanas agus barántúlacht teanga (Woolard, 2016). Déanfar plé, mar sin, ar an measúnú a dhéanann an pobal urlabhra ar leaganacha nua cainte a thagann chun cinn ina measc mar thoradh ar phróiseas an aistrithe teanga (Ó Murchadha, 2019). Cuirfear oiliúint ar an mac léinn cén chaoi le hanailís dioscúrsa a dhéanamh, ar thras-scríbhinní agallaimh, mar shampla, chun go bhféadfaí léargas a fháil ar an idé-eolaíocht atá ag cainteoirí i leith na héagsúlachta teanga. Ina theannta sin, déanfar plé ar phróiseas an chothaithe teanga trí bhéim a leagan ar nuachainteoirí na Gaeilge (Walsh agus O’Rourke, 2015). Beidh ceist na hidé-eolaíochta i lár an aonaigh sa chás seo chomh maith ó tharla an iliomad tuairimí a bheith i réim maidir le cén cineál urlabhra a mbaineann gradam léi nó a mhalairt. 

Modúil Roghnacha (10 ECTS).  

Ní mór don mhac léinn ceann amháin de na modúil thíos a roghnú. 

1. LT101: Cruinnscríobh na Gaeilge I (10 ECTS)
   Sa mhodúl seo, déanfar na mic léinn a chumasú i rialacha gramadaí na Gaeilge, i gcomhréir agus i ndeilbhíocht na teanga, agus i gceartúsáid na teanga. Déanfar anailís ar ghnéithe de chóras gramadaí agus de chomhréir na Gaeilge, agus déanfar dianchleachtadh ar mhíreanna gramadaí ionas go mbainfear ardchruinneas amach. Déanfar an cruinneas sa Ghaeilge a threisiú tuilleadh trí mheán an aistriúcháin agus na scríbhneoireachta. Déanfar cleachtaí ar bhonn rialta a rachaidh chun tairbhe do chumas scríofa na mac léinn. Cíorfar na foinsí agus na huirlisí teanga agus téarmaíochta is tábhachtaí a theastaíonn chun téacsanna scríofa ar ardchaighdeán a chur ar fáil.
2. LT6101: An Caighdeán Oifigiúil (10 ECTS)
   Is é aidhm an mhodúil seo stair, forbairt agus feidhm an Chaighdeáin Oifigiúil a mheas. Scrúdófar na tréithe is suntasaí den Chaighdeán mar bhunchloch do chóras gramadaí na Gaeilge. Míneofar na pointí gramadaí is dúshlánaí atá cuimsithe sa Chaighdeán Oifigiúil. Déanfar na príomhdhifríochtaí idir Caighdeán Oifigiúil 1958 agus Caighdeán Oifigiúil 2017 a shoiléiriú.

Curriculum Information

• Eolas ar an bPleanáil Teanga mar choincheap agus ar an bpróiseas a bhaineann léi mar chleachtas agus mar ghníomh feidhmeach.
• Oiliúint i gcleachtais agus i gcreidimh teanga an phobail a mheas.
• Idirghabhálacha féideartha chun cúrsaí teanga a stiúradh sa teaghlach agus in institiúidí eile pobail.
• Eolas ar an mbeartas teanga agus ar ghníomhaíochas na Gaeilge san fhichiú haois. 
• Oiliúint sa reachtaíocht teanga agus sna dualgais a leagann Acht na dTeangacha Oifigiúla (2003; 2021) ar chomhlachtaí poiblí. 
• Agus sprioc ag an rialtas gur cainteoirí líofa Gaeilge a bheidh in 20% d’earcaigh chuig an tseirbhís phoiblí faoi dheireadh na bliana 2030, tabharfaidh an cúrsa seo na scileanna teanga cuí duit le cur isteach ar phoist ina mbíonn na scileanna Gaeilge seo ag teastáil.

• Beidh na scileanna cuí acu le tabhairt faoi rólanna sna earnáil phoiblí ina bhfuil gá le heolas ar an mbeartas teanga chomh maith le hardscileanna Gaeilge. 
• Gheobhaidh siad rólanna in earnáil na pleanála teanga mar Oifigigh Pleanála Teanga sna Limistéir Pleanála Teanga Ghaeltachta, sna Bailte Seirbhíse Gaeltachta nó sna Líonraí Gaeilge.  
• Beidh na scileanna cuí acu - lena n-áirítear eolas ar an mbeartas teanga, ar ghníomhaíochas na Gaeilge agus ar scileanna taighde - chun tabhairt faoi ról san earnáil abhcóideachta le heagraíocht phobail nó le heagraíocht neamhrialtasach. 
• Beidh deiseanna acu tabhairt faoi chúrsaí eile iarchéime múinte/taighde i réimse na pleanála teanga; clár MA nó PhD.

• Belinda McHale 
• An Dr Hugh Rowland 
• Tomás Ó Maolalaidh

How will I learn?   

Déantar modúil an Teastais Iarchéime a sheachadadh ar líne sna tráthnónta dhá lá sa tseachtain (Dé Luain agus Dé Máirt nó Dé Céadaoin ag brath ar na modúil a roghnaítear). 

Sna modúil pleanála teanga, féachfar le meon anailíseach agus criticiúil an mhic léinn a chothú agus a fhorbairt trí mheasúnuithe éagsúla a dhéanamh: 

• Léirmheas ar alt acadúil piarmheasúnaithe a bhaineann le réimse na sochtheangeolaíochta. 
• Cur i láthair ranga bunaithe ar phlean teanga de rogha an mhic léinn, áit a bhféadfadh an mac léinn béim a leagan ar théama dá rogha féin: céim an taighde sa phlean; céim na monatóireachta sa phlean; na hidirghabhálacha a mholtar chun dul i bhfeidhm ar réimse an teaghlaigh/an oideachais/an ghnó, mar shampla. 
• Mír labhartha réamhthaifeadta ina ndéanann an mac léinn anailís ar na hide-eolaíochtaí teanga a fheictear i sraith alt nuachtáin.  

Sna modúil eile (Cruinnscríobh na Gaeilge nó an Caighdeán Oifigiúil), féachfar leis na mic léinn a chumasú le dul i ngleic le dúshláin na scríbhneoireachta acadúla i suíomhanna réadúla. Déanfar anailís ar ghnéithe de chóras gramadaí agus de chomhréir na Gaeilge, agus déanfar dianchleachtadh ar mhíreanna gramadaí ionas go mbainfear ardchruinneas amach. Déanfar an cruinneas sa Ghaeilge a threisiú tuilleadh trí mheán an aistriúcháin agus na scríbhneoireachta. Chomh maith leis sin, déanfar plé ar stair, forbairt agus feidhm an Chaighdeáin Oifigiúil.  

Féachfar leis na mic léinn a chumasú le cur i láthair i scríbhinn a dhéanamh ar ardchaighdeán, agus cuirfear an oiliúint phraiticiúil orthu le tabhairt go muiníneach faoi úsáid na Gaeilge scríofa agus labhartha. 

Course queries: 
hugh.rowland@ollscoilnagaillimhe.ie   

Programme Director(s):  

Dr Hugh Rowland 
E: hugh.rowland@ollscoilnagaillimhe.ie  
Phone: +353 91 493 369 

Bunchéim 2.2 ag leibhéal 8 nó 2.2 i gclár iarchéime i réimse gaolmhar, mar aon le caighdeán sásúil i scríobh na Gaeilge na critéir iontrála le haghaidh an chúrsa seo, ach is féidir le hiarrthóirí nach bhfuil na cáilíochtaí acadúla cuí acu, ach a bhfuil ar a laghad cúig bliana de thaithí ghairmiúil acu i réimse gaolmhar d’earnáil na teanga, iarratas a dhéanamh faoi chóras na hOllscoile d’Aitheantas don Réamhfhoghlaim (RPL). 

• Eolas ar an mbeartas teanga in Éirinn, agus ar Acht na dTeangacha Oifigiúla, 2003, 2021. 
• Ardscileanna teanga. 
• Scileanna anailíse agus léirmheastóireachta. 
• Taithí ar obair foirne. 
• Tuiscint ar an obair don phobal. 
• Tuiscint ar chreidimh agus ar chleachtais teanga an phobail. 
• Eolas ar mhodheolaíochtaí taighde sna heolaíochtaí sóisialta. 
• Eolas ar ghluaiseachtaí sóisialta agus ar ról an ghníomhaíochais sa bheartas teanga.   

Minimum Entry Requirements 

Bunchéim 2.2 ag leibhéal 8 nó 2.2 i gclár iarchéime i réimse gaolmhar, mar aon le caighdeán sásúil i scríobh na Gaeilge. Is féidir le hiarrthóirí nach bhfuil na cáilíochtaí acadúla cuí acu, ach a bhfuil ar a laghad cúig bliana de thaithí ghairmiúil acu i réimse gaolmhar d’earnáil na teanga, iarratas a dhéanamh faoi chóras na hOllscoile d’Aitheantas don Réamhfhoghlaim (RPL).  

You can apply online to the University of Galway application portal here.  

Please review the entry requirements set out in the section above.  

You will be required to upload supporting documentation to your application electronically. See the section above on entry requirements for further information on the supporting documentation required for this course. 

Closing Dates 

Deireadh mhí Lúnasa  

Fees for Academic Year 2026/27

Application Process 

Students applying for full time postgraduate programmes from outside of the European Union (EU), You can apply online to the University of Galway application portal here.  

Our application portal opens on the 1st October each year for entry the following September.   

Further Information 

Please visit the postgraduate admissions webpage for further information on closing dates, documentation requirements, application fees and the application process.